Kościół ten jest najokazalszym i najcenniejszym zabytkiem gminy Strzegom. Budowę kościoła rozpoczęto w połowie XIII wieku przez zakon Joannitów. Ukończenie budowy przypadło na przełom XIV i XV wieku. Kościół zbudowano na planie krzyża łacińskiego. Obiekt wybudowano z miejscowego bazaltu, granitu, piaskowca, z kamienia łamanego oraz z cegły z bogatym detalem piaskowcowym. Bogato rzeźbione trzy portale z tympanonami stanowią zbiór rzadkich w Polsce średniowiecznych typów ikonograficznych. Portal zachodni pochodzi z drugiej połowy XIV wieku. Reprezentacyjny charakter wejścia nadaje kamienna dekoracja złożona z laskowań – posąg Chrystusa jako sędziego świata, a obok postacie Matki Bożej i św. Jana. W polach łuku bogaty zespół płaskorzeźb i rzeźb pełnoplastycznych ustawione w dwóch rzędach. Przedstawiają one w sposób narracyjny epizody z życia św. Pawła. Nad portalem północnym z drugiej połowy XIV wieku w obszarze tympanonu pojawia się płasko rzeźbiona kompozycja Koronacji Matki Boskiej przez Chrystusa oraz Koronacji Batszeby przez Salomona i Koronacji Estery przez Ahaswera. Nad portalem południowym z przełomu XIV i XV wieku pojawia się natomiast scena Zaśnięcia Matki Boskiej w typie koimesis.
We wnętrzu zachowały się fragmenty polichromii z przełomu XIV÷XVI wieku oraz szereg nagrobków i epitafiów z okresu XVI÷XVIII wieku. Strzegomska bazylika wyróżnia się zastosowaniem sklepień sieciowych, silnie wyodrębnionym transeptem, użyciem budulca granitowo-bazaltowego (z miejscowych kamieniołomów) oraz niezwykłą dbałością wykonania detalu architektonicznego, bogatym programem ikonograficznym oraz spójną koncepcją całości. Obecny neogotycki ołtarz główny wykonano w drugiej połowie XIX wieku w pracowni H. Buhla wg projektu Grundkego. Centralną część ołtarza wypełnia figura Matki Boskiej Strzegomskiej, wokół której wykorzystano gotyckie elementy z XV wieku – kwatery starszego gotyckiego ołtarza sceny: Zwiastowania, Nawiedzenia św. Elżbiety, Narodzenia i Pokłonu trzech Króli. Ołtarz uzupełniają figury ewangelistów i świętych. Nad figurą Madonny z Dzieciątkiem znajdują się obrazy patronów kościoła i miasta św. App Piotra i Pawła namalowane przez F. Wintera. W pierwszej połowie XVI wieku w zachodnim końcu nawy głównej wzniesiono emporę muzyczną. Pod koniec XVIII wieku ustawiono na niej 33-głoswowe organy. W kolejnych latach instrument rozbudowywano, aby dziś posiadał 53 głosy (5000 piszczałek), 3 manuały i narożna klawiatura pedałowa. W wieży bazyliki w Strzegomiu znajduje się cenne dzieło sztuki ludwisarskiej, najstarszy w Polsce pracujący dzwon kościelny pochodzący z początku XIV wieku. Dzwon jest fundacją ojca Przedbora z Widawy.
Dnia 15 września 2002 roku papież Jan Paweł II wydał bullę, na mocy której kościół św. App Piotra i Pawła otrzymał godność Bazyliki Mniejszej. W 2012 roku dekretem Prezydenta RP Strzegomska Bazylika została ogłoszona Pomnikiem Historii.
źródło: Biuletyn Samorządowy Gminy Strzegom 22.06.2018
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz